Osoba narcystyczna – jakie to zaburzenie?

Osoba z narcystycznym zaburzeniem osobowości, przejawia silną potrzebę zwracania na siebie uwagi oraz pragnienie podziwu przez innych ludzi. Kieruje się w życiu raczej formą, a nie treścią, ważniejsze jest dla niej jak widzą ją inni, co o niej mówią, czy ją szanują, aniżeli tworzenie bliskich relacji z innymi ludźmi. Trudno też jej tworzyć relacje z innymi, ponieważ nie ma do nich zaufania.

Człowiek nie spełniający jej oczekiwań przestaje być jej potrzebny. Jej potrzeba dominacji i kontrolowania otoczenia może prowadzić do narzucania własnych pomysłów, które będą zaspokajały jej własne potrzeby. Osoba narcystyczna charakteryzuje się również nadmiernym egoizmem idącym w parze z niską empatią, co stanowi mało zacne połączenie. Nie znosi krytyki, bywa impulsywna i nadmiernie wrażliwa na swoim punkcie. Wiara we własną nieomylność oraz mała elastyczność w przyjmowaniu kompromisów, budzi często niechęć w budowaniu z nią relacji.

Często wini innych za swoje złe samopoczucie, czy niezadowolenie z życia. Swoje agresywne zachowania tłumaczy nieodpowiednim zachowaniem innych osób, bądź niewystarczającym dostosowaniem się innych do jej potrzeb. Źródłem tych zachowań jest bardzo kruchego poczucie własnej wartości, które jest jak domek z kart, przy czym bardzo zależne od reprezentujących ją ludzi, a najczęściej najbliższych.

Jaki wpływ na dorosłe życie swoich dzieci ma narcystyczna matka?

Dlatego własne dzieci mogą być przedłużeniem albo reprezentacją wartości narcystycznej matki. Owa matka w relacjach z dziećmi może przejawiać tendencje manipulacyjne, najczęściej są to manipulacje emocjonalne, ale niestety nie tylko…

Za nieadekwatne wg matki zachowania dziecka, za ich porażki, za niedoskonałości, za brak sukcesów, za niewykorzystane szanse dziecka itd. itd…, dziecko będzie karane. Według interpretacji narcystycznej matki te zachowania oceniają ją samą. Karą za to bywa złość, milczenie, niezadowolenie, obrażanie się, brak bliskości, brak akceptacji, odrzucanie, kary cielesne i różne inne zachowania.

Natomiast sukcesy potomstwa dodają jej skrzydeł, wyróżniają ją, wzmacniają jej poczucie wartości, wynoszą ją na piedestał. Bywa, że matka wprowadza rywalizację pomiędzy rodzeństwo, po to aby skutecznie zmobilizować dzieci do „samodyscypliny”, a jednocześnie do jeszcze większej gloryfikacji siebie.

To wszystko może u dziecka prowadzić do trudności w kształtowaniu własnej tożsamości, niskiego poczucia własnej wartości i problemów z ustalaniem zdrowych granic w relacjach.

Pomocy, co robić?

W efekcie dorosłe dzieci narcystycznych matek często konfrontują się z koniecznością przepracowania trudnych doświadczeń z dzieciństwa, aby zbudować zdrowe relacje i rozwijać się emocjonalnie. W niektórych przypadkach konieczne może być wsparcie psychoterapeutyczne.

Oto kilka potencjalnych trudności, których doświadczają dorosłe dzieci narcystycznych matek:

Niskie poczucie własnej wartości

Wychowywanie się w atmosferze, gdzie własna wartość jest uzależniona od zaspokajania potrzeb matki, może prowadzić do chronicznego braku pewności siebie i niskiego poczucia własnej wartości.

Trudności w kształtowaniu tożsamości

Dzieci narcystycznych matek mogą mieć problemy z określeniem swojej własnej tożsamości, ponieważ były one często definiowane przez oczekiwania i ambicje matki.

Trudności w relacjach interpersonalnych

Wzorce komunikacyjne i relacyjne nabyte w dzieciństwie mogą wpływać na relacje dorosłych dzieci, utrudniając im budowanie zdrowych i satysfakcjonujących związków.

Brak zdolności do wyrażania własnych potrzeb

Dzieci wychowywane przez narcystyczną matkę mogą nauczyć się tłumić swoje potrzeby i pragnienia, aby uniknąć konfrontacji, czy odrzucenia.

Utrudniony rozwój emocjonalny

Brak empatii i wsparcia emocjonalnego, może skutkować utrudnionym rozwojem zdolności do rozpoznawania i zarządzania własnymi emocjami.

Toksyczne wzorce zachowań

Dorosłe dzieci mogą nieświadomie powtarzać toksyczne wzorce zachowań na innych obszarach życia, w tym w relacjach z własnymi dziećmi czy partnerem.

Potrzeba uzyskiwania akceptacji

Ze względu na historię otrzymywania akceptacji tylko wtedy, gdy spełniały oczekiwania matki, dorosłe dzieci mogą nadmiernie dążyć do uzyskania uznania i potwierdzenia od innych.

Warto podkreślić, że wpływ narcystycznej matki na dorosłe dzieci jest złożony i może różnić się w zależności od wielu czynników w tym indywidualnych cech osobowościowych i wsparcia społecznego, jakiego doświadczyły.

Czy psychoterapia może pomóc?

Psychoterapia może być pomocna w zrozumieniu tych wpływów i rozwijaniu zdrowszych strategii radzenia sobie. Jeśli czujesz, że są Ci bliskie takie relacje, rozmowa z psychoterapeutą na pewno będzie bardzo pomocna 🙂